Medardo de Marchena

Ets Medardo de Marchena, 2021 – Bert Kienjet / bertkienjet@gmail.com 

NIEUW: Medardo de Marchena; Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao bij uitgeverij In de Knipscheer in Haarlem.

Op 1 juli 1863 werd voor de Antilliaanse eilanden de slavernij afgeschaft, waarmee de Afro-Antilliaanse emancipatie een motiverende impuls kon worden gegeven. Ruim vijfenzestig jaar nadien constateerde Medardo de Marchena dat er van die emancipatie absoluut niets terecht was gekomen.

In 1929 publiceerde Medardo de Marchena een schotschrift waarin hij onstuimig uithaalde naar het koloniale bestuur, de rooms-katholieke missie en het internationale grootkapitaal op Curaçao. In ongekend felle bewoording hekelde De Marchena het racisme en de hypocrisie van de blanke elite en de uitbuiting van de Afro-Curaçaose bevolking. Hij kwam erdoor in beeld bij de inlichtingendienst op het eiland. Inspanningen hem gevangen te zetten mislukten tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Medardo werd opgepakt vanwege het uitdragen van een staatsgevaarlijk gedachtegoed en bracht de oorlogsjaren door in een interneringskamp op Bonaire.

Medardo de Marchena schreef het schotschrift in het Papiaments, de creoolse moedertaal van hem en zijn mede-eilanders uit alle lagen van de bevolking: Ignorancia ó Educando un pueblo. Onder de titel ‘Onwetendheid of De vorming van een volk’ verschijnt het felle betoog voor het eerst in Nederlandse vertaling. Aan dit pamflet gaat een uitgebreide inleiding vooraf, waarin Aart G. Broek een gedenkwaardig handelen uit de koloniale geschiedenis toelicht.

foto Medardo de Marchena – collectie L.A. Abraham, Bonaire

Pedro Pablo Medardo de Marchena was de buitenechtelijke zoon van de Afro-Curaçaose vrouw Anna Delphina Wiel. Hij werd geboren op donderdag 29 juni 1899 in het stadsdistrict Willemstad op Curaçao. Zijn opvoeding werd financieel en emotioneel gesteund door zijn Joodse vader Abraham de Benjamin de Marchena. Van hem kreeg Medardo als jong volwassen man de achternaam. Dat was niet vanzelfsprekend en onderstreepte Abrahams verbondenheid met Delphina en hun zoon. In 1920 bezocht Medardo New York. Daar maakte hij kennis met de ideeën en idealen van de Afro-Caribische activist Marcus Garvey. Die zouden hem zijn leven lang beïnvloeden. De Marchena overleed op 15 mei 1968 op Bonaire.

“Wie is er schuldig aan dat het ons ontbreekt aan al die hooggeschoolde posities die noodzakelijk zijn om het negerras aanzien te verlenen? Kunt u het zelf niet bedenken, mijn lezers? Het zijn die blanke mannen met blauwe ogen, die op vrouwen lijken door de manier waarop ze gekleed zijn en die zowel Rome als Nederland tot vaderland hebben. Zij zijn schuldig aan deze achterstand van Curaçao, terwijl onze gekleurde bevolking al bijna vier generaties geniet van de emancipatie.”

“Eindelijk gerechtigheid. Eindelijk een boek over Medardo de Marchena. En weer dankzij onze onvolprezen Aart Broek, die zoveel gedegen onderzoek deed naar de dichters, denkers en doeners van Curaçao. Een diepe buiging voor jou, Aart.” / Jan Brokken, juni 2021

“Aart, je hebt een heldere samenvatting van die tijd gegeven. Behartigenswaardig, ontnuchterend en zeer lezenswaardig, zowel jouw essay als je vertaling van het geschrift van Medardo.” / Fred de Haas, Wassenaar, juni 2021 [mail]

“Zit ook een film in.” / Han van der Horst, 28 juni 2021 [Joop.nl]

“Onthullend.” / Sherman de Jesus, 30 juni 2021 [Linked.IN]

“Gefeliciteerd Aart met je boek over Medardo de Marchena. Ik heb het met veel interesse gelezen. Zijn ‘Onwetendheid of De vorming van een volk’ is een prachtig schotschrift waar iedereen met belangstelling voor de antikoloniale strijd in de Nederlandstalige Caraïben kennis van zou moeten nemen.” / Peter Meel, 12 november 2022 [Caraïbisch Uitzicht]

 

Dit bericht is geplaatst in biografie- & archiefbezorging, Nederlands-Caribische eilanden: verleden & heden, Nieuws met de tags , , . Bookmark de permalink.